Myśli samobójcze – jak je rozpoznać, co oznaczają i jak reagować?

Myśli samobójcze są jednym z najpoważniejszych objawów depresji. Choć często wymienia się je na końcu, ponieważ pojawiają się w najcięższych stadiach choroby, to właśnie one sprawiają, że depresję określa się mianem choroby śmiertelnej. Ich wystąpienie powinno być natychmiastowym sygnałem alarmowym do podjęcia profesjonalnej pomocy.

 
Dlaczego myśli samobójcze są tak niebezpieczne?

Myśli samobójcze to sygnał głębokiego cierpienia psychicznego i zagrożenia życia. Mogą mieć różną postać: od przelotnych rozważań na temat śmierci, przez wyobrażenia własnego pogrzebu, po konkretne plany i fantazje dotyczące samobójstwa.

Niepokojące jest to, że mogą pojawić się w każdym wieku, niezależnie od płci, statusu społecznego czy sytuacji życiowej.

 
Przyczyny myśli samobójczych

Myśli dotyczące odebrania sobie życia mogą być wynikiem:

Depresji – szczególnie w jej ciężkich stadiach, gdy pojawia się poczucie bezradności, pustki, braku sensu i winy.
Choroby afektywnej dwubiegunowej – w fazach depresyjnych mogą występować myśli i próby samobójcze.
Uzależnień – z powodu obniżonego nastroju i bezradności wobec własnego stanu.
Traumy – np. przemoc, wypadek, nagła strata.
Kryzysów życiowych – takich jak rozwód, utrata pracy, bankructwo.
Żałoby – po śmierci bliskiej osoby.
W każdej z tych sytuacji osoba może dojść do przekonania, że nie ma innego wyjścia, a śmierć wydaje się jedynym sposobem na zakończenie cierpienia.

 
Jak rozpoznać myśli samobójcze?

Osoba zmagająca się z myślami samobójczymi może:

• mówić o braku sensu życia,
• wycofywać się z kontaktów,
• rozdawać rzeczy osobiste,
• planować szczegóły odebrania sobie życia,
• mówić o sobie w czasie przeszłym,
• żegnać się,
• interesować się tematyką śmierci i umierania.

W przypadku jakichkolwiek podejrzeń należy pytać wprost – nie nasila to ryzyka, a może uratować życie.

 
Jak pomóc osobie z myślami samobójczymi?

Zareaguj – nie ignoruj, nie umniejszaj, nie oceniaj.
Zaoferuj obecność – pokaż, że jesteś, słuchasz, wspierasz.
Pomóż w kontakcie ze specjalistą – psychiatra, psycholog, psychoterapeuta.
Bądź uważny/a – jeśli osoba mówi o planach, trzeba działać natychmiast.
Zachęcaj do leczenia – połączenie farmakoterapii i psychoterapii to najskuteczniejsza forma leczenia depresji i zapobiegania samobójstwom.
 

Leczenie – co warto wiedzieć?

Psychiatra dobierze odpowiednie leki. Trzeba pamiętać, że działanie leków antydepresyjnych rozpoczyna się po około dwóch tygodniach, więc niezbędna jest cierpliwość. W tym czasie ogromne znaczenie ma także psychoterapia, która pomaga zrozumieć źródła cierpienia i nauczyć się z nim funkcjonować.

Depresja może mieć nawroty – dlatego nawet jeśli objawy ustąpią, leczenie często powinno być kontynuowane.

 
Jeśli nie masz możliwości kontaktu bezpośredniego:

• skorzystaj z pomocy online,
• zadzwoń na bezpłatne numery wsparcia (np. Telefon Zaufania 116 123 lub 800 70 2222),
• porozmawiaj z kimś, komu ufasz i poproś o pomoc w znalezieniu specjalisty.
   

Pamiętaj:

Myśli samobójcze nie są powodem do wstydu – są sygnałem, że psychika woła o pomoc. A pomoc jest dostępna.

Jeśli Ty lub ktoś z Twoich bliskich doświadcza takich myśli – nie czekaj. Skontaktuj się z lekarzem psychiatrą, psychologiem, psychoterapeutą lub zadzwoń na telefon wsparcia.

Twoje życie ma wartość. Pomoc jest możliwa.