Wielu z nas zna uczucie lęku – towarzyszy nam przed ważnym egzaminem, rozmową kwalifikacyjną czy w niebezpiecznych sytuacjach. To naturalna reakcja organizmu, która ma nas chronić. Ale co, jeśli lęk pojawia się bez wyraźnego powodu, paraliżuje codzienne życie i nie pozwala normalnie funkcjonować? Wtedy może chodzić o nerwicę lękową – zaburzenie, które dotyka miliony ludzi na całym świecie.

Nerwica lękowa – co to takiego?

Nerwica lękowa (inaczej: zaburzenie lękowe uogólnione GAD) to stan, w którym człowiek doświadcza przewlekłego, nadmiernego i często irracjonalnego lęku. Lęk ten nie jest związany z realnym zagrożeniem i może pojawiać się w sytuacjach, które dla innych są zupełnie neutralne.

W przeciwieństwie do zwykłego stresu, który mija, gdy znika źródło napięcia, w nerwicy lękowej lęk utrzymuje się niemal nieustannie – niezależnie od okoliczności.

Jakie objawy mogą świadczyć o nerwicy lękowej?

Objawy nerwicy lękowej mogą być bardzo różne – zarówno psychiczne, jak i fizyczne. Wiele osób długo nie łączy ich z zaburzeniami lękowymi i szuka przyczyn np. u internisty czy kardiologa.

Objawy psychiczne:

• uporczywy niepokój, uczucie zagrożenia,
• ciągłe „czarne myśli” i zamartwianie się o przyszłość,
• uczucie napięcia, rozdrażnienia, nadwrażliwości
• ataki paniki,
• uczucie przygnębienia, apatia, zniechęcenie,
• labilność emocjonalna,
• trudności z koncentracją i pamięcią,
• bezsenność lub niespokojny sen.

Objawy somatyczne (fizyczne):

• kołatanie serca, silne bicie serca, uczucie ucisku w klatce piersiowej,
• duszności, płytki oddech,
• zawroty głowy, uczucie „odrealnienia”,
• fale zimne, uderzenia gorąca,
• mdłości, bóle brzucha, biegunki,
• napięcie mięśni, drżenie rąk, bóle głowy,
• zaburzenia seksualne,
• szum lub dzwonienie w uszach.

Objawy behawioralne:

• unikanie sytuacji wywołujących lęk (np. tłumu, pracy, podróży),
• trudności z podejmowaniem decyzji,
• wycofywanie się z życia społecznego,
• kompulsywne sprawdzanie lub kontrolowanie (np. zdrowia, bezpieczeństwa).

Nerwica lękowa 

Warto uświadomić sobie, że nerwica lękowa może dotknąć każdego – niezależnie od wieku, statusu społecznego czy poziomu wykształcenia.

„Zaczęło się od bólu brzucha i duszności przed wystąpieniem publicznym. Później lęk pojawiał się przed każdym spotkaniem, a nawet w domu. Zaczęłam unikać ludzi, czułam się coraz bardziej przytłoczona. Dopiero po kilku miesiącach trafiłam do psychoterapeuty, który powiedział wprost: ‘To nerwica lękowa. Możemy nad tym pracować.”

Skąd bierze się nerwica lękowa?

To zaburzenie nigdy nie pojawia się „znikąd”. Zazwyczaj jest efektem złożonego splotu różnych czynników, które oddziałują na siebie:

Czynniki biologiczne:

• dziedziczna podatność na lęk i depresję,
• zaburzenia w pracy neuroprzekaźników (np. serotoniny i noradrenaliny),
• nadreaktywny układ nerwowy (tzw. „reakcja walki lub ucieczki”).

 Czynniki psychiczne:

• niskie poczucie własnej wartości,
• perfekcjonizm i nadmierna potrzeba kontroli,
• trudności w regulacji emocji,
• traumatyczne doświadczenia (np. w dzieciństwie).

 Czynniki środowiskowe:

• przewlekły stres (w pracy, związku, rodzinie),
• presja społeczna, szybkie tempo życia,
• brak wsparcia emocjonalnego,
• zmiany życiowe (rozwód, utrata pracy, narodziny dziecka).

U osób, u których w rodzinie występowały zaburzenia lękowe mają wyższe ryzyko rozwoju nerwicy lękowej. Jednakże czynniki zewnętrzne takie jak stres, urazy z dzieciństwa pełnią rolę wyzwalaczy. 

Jak radzić sobie z nerwicą lękową?

Choć lęk potrafi być bardzo wyniszczający, można go leczyć i skutecznie nad nim pracować. Kluczem jest decyzja o podjęciu działania i sięgnięcie po odpowiednie formy pomocy.

 1. Psychoterapia – pomaga zidentyfikować i przeformułować zniekształcone przekonania i schematy myślenia, nauczyć się radzenia sobie z trudnymi emocjami,
zmniejszyć reakcje somatyczne na stres,
budować poczucie sprawczości i elastyczności psychicznej.

 2. Farmakoterapia – w sytuacjach silnych objawów lekarz psychiatra może zalecić leki przeciwlękowe lub przeciwdepresyjne (z grupy SSRI, SNRI lub doraźnie benzodiazepiny). Leki nie rozwiązują przyczyny, ale stabilizują układ nerwowy, co umożliwia skuteczniejszą terapię.

 3. Samopomoc – codzienne nawyki, które mają znaczenie

Techniki relaksacyjne:

• oddech przeponowy (głębokie, świadome oddychanie),
• medytacja mindfulness,
• trening autogenny Schultza lub Jacobsona.

Styl życia:

• regularna aktywność fizyczna (np. spacery, joga, pływanie),
• odpowiednia dieta (bogata w magnez, witaminy B, kwasy omega-3),
• higiena snu – stałe godziny, bez ekranów przed snem,
• ograniczenie kofeiny, alkoholu i nikotyny.

Praca z myślami:

• prowadzenie dziennika emocji i lęków,
• techniki poznawcze, np. stawianie sobie pytań: „Czy ta myśl jest faktem?”, „Co powiedziałbym komuś bliskiemu w takiej sytuacji?”

4. Wsparcie społeczne – samotność potęguje lęk.

Warto:

• rozmawiać z bliskimi o swoich trudnościach,
• dołączyć do grupy wsparcia,
• korzystać z dostępnych zasobów online (np. podcasty, webinary, fora tematyczne),
• pamiętać, że proszenie o pomoc to akt odwagi, nie słabości.

Jak wygląda życie z nerwicą lękową?

Choć objawy mogą być trudne, z czasem – dzięki terapii, wsparciu i praktyce – można odzyskać kontrolę nad własnym życiem. Osoby, które przeszły przez zaburzenia lękowe, często zyskują większą samoświadomość, uczą się lepszej opieki nad sobą i odnajdują nowe znaczenia.

„To nie była prosta droga, ale dziś wiem, że lęk to sygnał. Mój organizm domagał się uważności, zatrzymania. Dzięki terapii uczę się żyć inaczej – spokojniej i bliżej siebie.” 

Kiedy szukać pomocy?

Nie warto czekać, aż lęk całkowicie przejmie kontrolę nad życiem. Jeśli:

• objawy utrzymują się dłużej niż kilka tygodni,
• lęk wpływa na Twoją pracę, relacje i samopoczucie,
• masz poczucie, że „nie dajesz rady” –
  Zgłoś się po pomoc.

Gdzie szukać wsparcia?

Na portalu Psycheo.pl znajdziesz sprawdzonych psychologów, psychoterapeutów i psychiatrów, którzy pomagają osobom zmagającym się z lękiem. Możesz filtrować specjalistów według lokalizacji, podejścia terapeutycznego i dostępności wizyt online.

 
Podsumowanie

? Nerwica lękowa to jedno z najczęstszych zaburzeń psychicznych – warto ją traktować poważnie.
? Lęk jest sygnałem – można nauczyć się go rozpoznawać i reagować na niego inaczej.
? Psychoterapia, wsparcie i codzienna troska o siebie to realna droga do poprawy jakości życia.

 
Masz prawo szukać wsparcia. Masz prawo odzyskać spokój.

Zrób pierwszy krok. Znajdź specjalistę na Psycheo.pl i pozwól sobie na pomoc.

Źródło:

„Uwolnij się od lęku. Jak pokonać niepokój i negatywne myśli, aby odzyskać spokój i cieszyć się życiem” - Bianca L. Rodriguez

„Jak żyć z lękiem” – Marcin Matych 

Przykłady powstały na potrzeby artykułu.